از نظر علاقه مندان دو آتشه دنیای ساعت، ساعت مچی در ساعت‌های اتوماتیک خلاصه می‌شود و این نوع ساعت‌ها هستند که اصالت ساعت را ارائه می‌کنند. به سبب مکانیزم پیچیده ساعت‌های اتوماتیک، قیمت این نوع ساعت‌ها نسبت به ساعت‌های کوارتز بیشتر است. از این رو، بسیار حائز اهمیت است که بعد از خرید ساعت اتوماتیک نحوه صحیح استفاده از این نوع ساعت‌ها را نیز بلد باشید. به همین بهانه، در ادامه این مطلب از بلاگ واچیر قصد داریم تا به نحوه صحیح استفاده از ساعت اتوماتیک اشاره کرده و باید‌ها و نباید‌ها در این زمینه را عنوان کنیم؛ با ما همراه باشید.
تفاوت ساعت اتوماتیک و کوارتز
پیش از اینکه به سراغ نحوه استفاده از ساعت اتوماتیک برویم، بهتر است که مروری داشته باشیم بر تفاوت ساعت کوارتز و اتوماتیک.
ساعت‌ها را می‌توان بر اساس مولفه‌های مختلفی دسته‌بندی کرد. از استایل ساعت گرفته تا شکل قاب، متریال، قیمت و حتی جنس شیشه. اما شاید مهم‌ترین قابلیتی که ساعت‌ها را براساس آن دسته بندی می‌کنند نوع موومنت ساعت است.
به طور کلی، ساعت‌ها از نظر نوع موومنت به دو دسته کوارتز و اتوماتیک تقسیم می‌شوند. ساعت‌های کوارتز برای به حرکت در آوردن عقربه‌های خود از باتری استفاده می‌کنند اما ساعت‌های اتوماتیک دارای قطعه الکتریکی نبوده و برای کارکرد از انرژی مکانیکی استفاده می‌کنند.
ساعت‌های اتوماتیک به دو دسته ساعت‌های اتوماتیک کوکی و ساعت‌های اتوماتیک روتر دار تقسیم می‌شوند.
اگر تمایل دارید بیشتر با انواع موومنت ساعت آشنا شوید مطالعه مقاله موومنت ساعت و انواع آن را به شما توصیه می‌کنیم.
نحوه صحیح استفاده از ساعت‌های اتوماتیک
همانطور که اشاره کردیم، در موومنت اتوماتیک ساعت‌ها به دو دسته کوکی و روتر دار تقسیم می‌شوند. ساعت‌های کوکی دارای کراون یا همان دسته تنظیم هستند که به آن پیچ تنظیم یا دسته کوک نیز گفته می‌شود. مکانیزم کار ساعت‌های کوکی اتوماتیک به این گونه است که این ساعت‌ها دارای یک فنر مرکزی یا همان شاه فنر هستند که با پیچیدن کراون شارژ شده و می‌تواند برای مدتی (معمولا ۴۸ ساعت) انرژی مورد نیاز ساعت را تامین کند.
استارت و کوک کردن ساعت اتوماتیک کوکی
مهم‌ترین نکته در استفاده درست از ساعت کوکی، کوک کردن ساعت اتوماتیک است تا عقربه‌های آن به حرکت در آیند و به بیان دیگر ساعت استارت بخورد. ساعت‌های اتوماتیک کوکی به دو دسته کلی با کراون فشاری-کشیدنی و کراون پیچی تقسیم می‌شوند.
کوک کردن ساعت‌ها با کراون‌های فشاری-کشیدنی راحت‌تر است. در این ساعت‌ها کافی است که با فشار دادن کراون آن را در موقعیت کوک شدن قرار دهید و سپس کراون را به سمت موافق جهت عقربه‌های ساعت بچرخانید.
اما گاهی اوقات فشار دادن کراون به سمت داخل امکان پذیر نیست و دلیل این مسئله این است که کراون ساعت از نوع پیچی است. در ساعت‌های اتوماتیک با کراون پیچی ابتدا باید کراون ساعت را به سمت مخالف عقربه‌های ساعت بچرخانید تا کراون ساعت کمی بیرون بیاید و آزاد شود به گونه‌ای که چرخاندن آن دیگر موقعیتش را تغییر ندهد. در این شرایط، کراون در موقعیت کوک کردن قرار گرفته است و حالا با چرخاندن آن به سمت موافق عقربه‌های ساعت، ساعت کوک می‌شود. کوک کردن را تا زمانی که مقاومت را در کراون احساس کنید ادامه دهید و پس از اتمام کار، برای اینکه کراون ساعت در جای خود قرار بگیرد ابتدا باید آن را به داخل فشار دهید و به جهت موافق عقربه‌های ساعت بچرخانید تا کراون در موقعت اولیه خود قرار گیرد.
استارت و کوک کردن ساعت‌های اتوماتیک روتر دار
روتر وزنه کوچکی است که در پشت قاب ساعت اتوماتیک طراحی می‌شود. این وزنه با تکان خوردن ساعت روی مچ شما تکان خورده و از طریق تکان‌های آن فنر مرکزی شارژ می‌شود. برخی ساعت‌ها هم کوکی هستند و هم روتر دار یعنی هم می‌توان با کوک کردن فنر مرکزی آن‌ها را شارژ کرد و هم از طریق تکان خوردن شارژ می‌شوند. کوک کردن این نوع ساعت‌ها مانند ساعت‌های اتوماتیک فقط کوکی است و روش آن به نوع کراون بستگی دارد که در بخش قبل به آن اشاره کردیم.
استارت خوردن ساعت‌های فقط روتر دار اما کمی متفاوت است. در این ساعت‌ها هرچقدر کراون را به هر جهتی بچرخانید ساعت کوک نشده و استارت نخواهد خورد. تنها راه به حرکت در آوردن این ساعت‌ها تکان دادن آن‌ها است به گونه‌ای که چند بار ساعت را تکان دهید تا روتر آن فنر مرکزی را شارژ کند و سپس ساعت را به مچ خود ببندید تا ساعت با حرکت دست شما شارژ شود.
بیش از اندازه کوک کردن ساعت اتوماتیک
اگر این سوال برای شما پیش آمده که بیش از اندازه کوک کردن ساعت اتوماتیک (Overwinding) امکان پذیر است یا نه، در پاسخ باید بگوییم که این اتفاق برای اکثریت قریب به اتفاق ساعت‌ها ممکن نیست و چه از طریق روتر چه از طریق کراون، امکان بیش از اندازه کوک کردن وجود ندارد. با این وجود، در برخی مدل‌های قدیمی ساعت که شاید قدمت آن‌ها بیش از ۷۰ سال باشد ممکن است امکان کوک کردن بیش از اندازه و آسیب رسیدن به موومنت ساعت وجود داشته باشد و به همین دلیل بسیار مهم است که هنگام خرید ساعت‌های قدیمی در مورد آن‌ها تحقیق کنید.
آیا خواب رفتن ساعت اتوماتیک به ساعت آسیب می‌زند؟
به طور کلی، خواب رفتن طولانی مدت ساعت اتوماتیک چه کوکی، چه روتر دار به ساعت آسیب نمی‌زند. افراد زیادی ساعت‌های گران قیمت خود را برای سال‌ها در صندوق امانات بانک‌ها قرار می‌دهند و تا زمانی که در شرایط محیطی مناسب از آن‌ها نگهداری شود هیچ آسیبی به ساعت نخواهد رسید. اما با این حال، اگر ساعت روتر دار دارید و دوست دارید که ساعت شما همیشه کوک باشد می‌توانید از یک واچ وایندر استفاده کنید تا ساعت را دائم کوک نگه دارد.